Eén van de meest ophefmakende programma’s uit de najaarskalender van VIER: Project Axel, waarin Axel Daeseleire vier Antwerpse daklozen volgt terwijl ze hun leven weer op orde proberen te brengen. Ze krijgen daar 10.000 euro en een half jaar intensieve begeleiding voor. Een sociaal experiment, met andere woorden, dat eerder al in Nederland werd uitgezonden onder de titel Project Amsterdam. Maar moet de strijd van mensen aan de rand van de maatschappij wel zo publiekelijk gevoerd worden, kun je je afvragen. Tijd om dit programma eens van naderbij te bekijken en te kaderen binnen een overzichtje van nog veel zottere tv-experimenten.
Helpt Axel daklozen aan een beter leven?
Het begon allemaal met The Broadway Initiative, een experiment (dat niet op tv werd uitgezonden) waarin een Londense armoedeorganisatie dertien daklozen enkele duizenden euro’s toestopte en hen liet begeleiden. Na amper een jaar slaagden elf van de deelnemers erin om een dak boven hun hoofd te versieren – een groot succes dus. VIER wil dezelfde weg op en schakelt daarvoor acteur Axel Daeseleire in, die binnenkijkt in het leven van een man die zijn benen verloor en nu in een rolstoel op straat leeft, een dakloze moeder met een baby van amper een jaar oud, een kraakpandbewoner en een vijftiger die op de dool raakte na de dood van zijn vrouw. Ethisch verantwoord? Het Centrum Algemeen Welzijnszorg Antwerpen houdt alleszins een oogje in het zeil en de daklozen beslissen zelf wat er wel en niet uitgezonden wordt.
The Game of Death: spelprogramma met een duister kantje
Iedereen kent wellicht het beruchte psychologische experiment dat Stanley Milgram in 1960 aan Yale opzette. Hij wou onderzoeken hoe ver mensen gaan in het gehoorzamen van gezagsdragers en liet nietsvermoedende deelnemers daarom op vraag van autoritaire ‘wetenschappers’ elektroshocks toedienen aan andere deelnemers telkens die een vraag fout beantwoordden. De personen die voor ‘beul’ speelden, wisten niet dat hun elektroshocks nep waren (hun ‘slachtoffers’ waren acteurs die deden alsof ze vreselijk veel pijn hadden telkens ze een ‘shock’ toegediend kregen).
Ontluisterend feit: maar liefst 65 procent van de deelnemers was bereid om een maximumschok van 450 volt toe te dienen. De Franse tv-maker Christophe Nick besloot in 2010 zijn eigen versie van het experiment als tv-format te maken. Ook in zijn spelprogramma The Game of Death moesten deelnemers anderen straffen voor verkeerde antwoorden met (nep)elektroshocks!
The Experiment: gevangenisbewaarder of gevangene?
In 2002 ging de BBC aan de slag met een ander berucht experiment: het Stanford Prison Experiment uit 1971. Daarbij verdeelde psycholoog Philip Zimbardo zijn studiegroep in ‘bewakers’ en ‘gevangenen’. Na amper zes dagen bleken de bewakers zo op te gaan in hun rol en zich zo agressief te gedragen dat het experiment moest stopgezet worden. De studie werd overgedaan op de BBC als The Experiment, maar ook die werd vroegtijdig afgebroken…
Ontdek onze Love-aanbod
